JĘZYK FOTOGRAFII - WYJAŚNIENIE POJĘĆ

Wysłany: Pią Paź 24, 2008 10:20 am

daję kilka podstawowych pojęć dla tych którzy np nie mieli jeszcze okazji dowiedzieć się co to jest migawka lub przesłona. A to na prawdę może się okazać bardzo przydatne nawet dla tych którzy na co dzień fotografią się nie interesują. (np ktoś chce osiągnąć efekt rozmycia tła (bokeh) za ostrym obiektem na 1 planie -pomoże w tym zagadnienie o głębi ostrości i o wartościach przesłony)

BŁONA ŚWIATŁOCZUŁA- błona negatywowa, lub pozytywowa, na której utrwalany jest fotografowany obraz. Zwana także filmem. Błona światłoczuła produkowana jest o różnych parametrach czułości. Stopień światłoczułości mierzony jest w jednostkach DIN, ASA lub ISO, np. 21 DIN odpowiada czułości 100 ASA/ISO, 24 DIN - 200 ASA/ISO.

CZAS NAŚWIETLANIA - to odcinek czasu, przez który migawka aparatu fotograficznego pozostaje otwarta - wówczas światło pada na materiał światłoczuły. Zależy od natężenia światła, wielkości przysłony, czułości materiału światłoczułego oraz jasności i barwy fotografowanego przedmiotu (R. Szczepaniak "Trochę historii...", str. 22).

FOTOGRAFIA - słowo pochodzi z języka greckiego i oznacza phos - światło i grapho - piszę; oznacza "malowanie światłem", zjawisko wykorzystywane (podobno) już przez arabskich astronomów, zaobserwowane i opisane przez Leonardo da Vinci. Dziedzina techniki i sztuki stosująca błonę światłoczułą do utrwalania obrazów.

GŁĘBIA OSTROŚCI - pod takim terminem fotografowie rozumieją zakres przed i za odległością, na jaką nastawiony jest obiektyw. Odwzorowanie przedmiotu jest w tym zakresie ostre. Głębia zależy od nastawionej przysłony (im jest mniejsza - tym mniejsza jest głębia ostrości, im większa - tym głębia ostrości ulega zwiększeniu). Głębia ostrości uzależniona jest także od nastawionej odległości - im większa odległość - tym większa głębia ostrości oraz od obiektywu (im dłuższa ogniskowa, tym głębia ostrości jest mniejsza).

LUMINACJA - inaczej jaskrawość, blask, jasność powierzchniowa. Jest to wielkość fotometryczna charakteryzująca świecenie ciał światłem własnym lub odbitym. Jej jednostką jest kandela na m2. Luminację mierzymy w określonym kierunku, wyraża się wzorem: L = (dl/dS)*cos?, gdzie dl/dS jest lokalną wartością stosunku natężenia światła w pewnym kierunku do rzutu powierzchni świecącej na płaszczyznę normalną do tego kierunku, kąt ? jest kątem zawierającym się pomiędzy wybranym kierunkiem a normalną do świecącej powierzchni.

MIGAWKA - jest to część aparatu, która oddziela materiał światłoczuły od promieni świetlnych, uwalniana jest tylko w momencie wykonywania zdjęcia, czyli w czasie naciśnięcia spustu migawki; po czym powraca do stanu wyjściowego. Nastawiając czas naświetlania - nastawiamy czas otwarcia migawki, czyli jeśli ustawiony jest czas naświetlania na 1/2500 sekundy, to przez 1/2500 sekundy nasza migawka pozostaje otwarta.

OBIEKTYW - nic innego jak "oko" aparatu fotograficznego, jest zbudowany z układu soczewek, jego zadaniem jest odwzorowanie na materiale światłoczułym tego, co widzi fotografujący w rzeczywistości. Obraz w obiektywie ulega odwróceniu zarówno w poziomie jak i w pionie.

PARALAKSA CELOWNIKA - zjawisko nie występuje w aparatach jednoogniskowych oraz atelierowych. Wynika z położenia celownika w innym miejscu niż obiektyw. W przypadku, gdy celownik jest w linii prostopadłej nad obiektywem aparatu, pole obrazowe zdjęcia różni się od pola obrazowego celownika. Górna część pola widzenia celownika obejmuje więcej niż w polu widzenia aparatu, natomiast w dolnej części sytuacja jest odwrotna. Taka sama sytuacja występuje wówczas, gdy celownik leży w prawo lub w lewo od obiektywu, dotyczy tylko bocznych części pola obrazowego. Paralaksa jest dokuczliwa przy mniejszych odległościach; w zakresie 4 lub więcej metrów jest praktycznie niewidoczna, wzrasta ze zmniejszaniem się odległości obiektywu od fotografowanego obiektu.

PRZYSŁONA/PRZESŁONA - zwana także diafragma lub blenda; podobnie jak w oku jej zadaniem jest przysłanianie/odsłanianie wiązki światła promieni świetlnych, dzięki czemu możliwe jest wykonywanie zdjęć przy różnym naświetleniu fotografowanego obiektu (w pełnym słońcu, przy pochmurnej pogodzie itp.). Obecnie w aparatach stosowane są przysłony irysowe, czyli składające się z metalowych płytek, wykonanych z cienkiej stalowej blachy, "które przez obrotowy pierścień mogą tworzyć większy lub mniejszy otwór. Im mniejsza jest średnica przysłoniętego otworu względnego, tym większa staje się liczba przysłony, która wyraża stosunek do ogniskowej" (B. Wundershammer "Fotografia dla...", strl.32) . Działanie przysłony można porównać do źrenicy ludzkiego oka, które pod wpływem dużej ilości światła zmniejsza się, a gdy światła jest mało - ulega rozszerzeniu. Wartości przysłony nie są faktycznymi rozmiarami, a mianownikami, dlatego otwór f8 jest większy niż f4, a ten z kolei jest większy od f8
(na fot. od lewej f/11; f/5.6; f/2.8 )

ŚWIATŁO - światłem nazywamy promieniowanie powodujące w naszym oku powstawanie wrażeń wzrokowych. Przede wszystkim rozpatrujemy światło "białe" słoneczne. Istnieje niewidzialne dla naszego oka promieniowanie, które błony światłoczułe rejestrują (stąd pojawiające się różnice pomiędzy obiektem, który widzieliśmy, a efektem końcowym fotografowania - zdjęciem). Promieniowanie, którego my nie dostrzegamy, to promieniowanie nadfioletowe oraz podczerwone, na które reagują błony fotograficzne.

BOKEH z japońskiego oznaczaja rozmycie, opisującego w fotografii sposób oddawania nieostrości obiektów znajdujących się poza głębią ostrości. Miękkie rozmycie wyodrębnia z tła główny motyw fotografii, nie odwracając od niego uwagi niepotrzebnymi szczegółami. Wykorzystywane jest to często w portretach.

fot 1. obwarzanki z obiektywu lustrzanego
fot 2. tarczki z obiektywu standardowego

BLENDA (a. ekran odblaskowy) - element służący do odbicia światła w celu uzyskania odpowiedniego oświetlenia fotografowanego obiektu. W zależności od użytego materiału odbite światło przybiera różne formy: ciepłe kolory i ostre cienie (powłoka metaliczna - złota) zimne kolory i ostre cienie (powłoka metaliczna - srebrna), czy też rozmyte cienie przy zimnych kolorach (powłoka niemetaliczna - biała).

W zastosowaniach amatorskich często jako blendę wykorzystuje się materiały ogólnodostępne, takie jak: lustra, papier, styropian, aluminiowa folia spożywcza i inne.

BALANS BIELI – termin dotyczący aparatów cyfrowych oraz kamer cyfrowych. Jest to proces kompensacji barw obrazu zarejestrowanego przez matrycę dla temperatury barwowej oświetlenia, jakie towarzyszyło wykonaniu fotografii.

Automatyczny balans bieli oznacza, iż aparat sam ustawi barwy. Znajduje on najjaśniejszy punkt na zdjęciu, i zakłada, iż powinien mieć on kolor biały. Do niego porównuje wszystkie elementy kadru, ponieważ nie wie on jak wygląda kolor biały, ale wie jak wygląda kolor czerwony i niebieski, względem koloru białego.

Gdy najjaśniejszy punkt zdjęcia nie jest biały, automatyka nie pomoże. W takim układzie musimy ręcznie pokazać jak wygląda kolor biały i aparat względem tego koloru będzie reprodukował resztę barw. Im lepszy biały kolor pokażemy, tym wierniejsze barwy na zdjęciu.

W praktyce wykorzystuje się np. kartkę białego papieru jako wzorzec bieli, co daje pozytywny efekt bez względu na światło zastane. W efekcie urządzenie przyjmując za źródło biel kartki dostosuje pozostałą paletę barw do zastanego wzorca; korygując inne barwy.

Jeżeli oświetlimy plan wyłącznie żółtym światłem, to zlikwidujemy niebieski kolor na zdjęciu i żadna korekta balansu bieli nie pomoże, ale możemy podać urządzeniu kolor żółty jako biały i wtedy nie będziemy mieli żółtego koloru na zdjęciu (patrz: kadr 1).

W tradycyjnej fotografii rozpoznawanie barw jest "zaszyte" w różnych rodzajach materiału światłoczułego, stąd mamy inne rodzaje filmów służące odpowiednio do światła dziennego lub sztucznego.

Zdjęcie zrobione z różnymi ustawieniami balansu bieli (napis na zdjęciu).

źródła:
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]